પશ્ચિમ બંગાળ સરકારની તિજાેરી સતત ખાલી થઈ રહી છે. બિન-યોજના ખર્ચમાં વધારો થવાને કારણે અને કોઈ આવક પેદા ન થવાને કારણે ટીએમસીના શાસન દરમિયાન રાજ્ય પર દેવું પણ વધી રહ્યું છે. જૂની લોન ચૂકવવા માટે રાજ્ય સરકાર નવી લોન લઈ રહી છે. આ ક્રમમાં પશ્ચિમ બંગાળ સરકાર ઓપન માર્કેટમાંથી ૩૦૦૦ કરોડ રૂપિયા ઉછીના લેવા જઈ રહી છે.એવું માનવામાં આવે છે કે આ નવી લોનથી સરકારની તિજાેરી પર મોટો બોજ વધશે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની સૂચના અનુસાર, ભારતના કુલ ૧૩ રાજ્યો ૨૮ ફેબ્રુઆરીએ ઓપન માર્કેટમાંથી કુલ ૨૨,૨૦૩ કરોડ રૂપિયા ઉધાર લેવા જઈ રહ્યા છે. ઋણ લેનારા રાજ્યોની યાદીમાં પશ્ચિમ બંગાળ ટોચ પર છે, તે ૩,૦૦૦ કરોડની લોન લઈ રહી છે. અગાઉ, રાજ્ય સરકારે છેલ્લા બે કેલેન્ડર મહિનામાં પાંચ તબક્કામાં કુલ રૂપિયા ૧૩,૦૦૦ કરોડનું ઉધાર લીધું હતું. રાજ્ય સરકારે જાન્યુઆરીમાં ત્રણ તબક્કામાં અને તે પહેલાં ડિસેમ્બરમાં બે તબક્કામાં લોન લીધી હતી. આ રીતે, રાજ્ય સરકારે ૧૫ ડિસેમ્બરથી ૨૮ ફેબ્રુઆરી વચ્ચેના ૭૨ દિવસના સમયગાળા દરમિયાન રૂપિયા ૧૬,૦૦૦ કરોડની લોન લીધી છે.
નોંધનીય છે કે મે ૨૦૧૧માં જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળમાં તૃણમૂલ કોંગ્રેસની સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારે તેને શાસનના વારસા તરીકે ૧.૯૪ કરોડની લોન મળી હતી. હવે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૧-૨૨ના અંતે લોનની રકમ રૂપિયા ૫.૫૦ લાખ કરોડને વટાવી ગઈ છે. અર્થશાસ્ત્રીઓ માને છે કે સરકારનું ઉધાર વલણ ત્રણ કારણો તરફ નિર્દેશ કરે છે. પ્રથમ કારણ, છેલ્લા દસ વર્ષમાં રાજ્ય સરકારનો બિન-યોજના ખર્ચ આટલી ચિંતાજનક સ્થિતિમાં વધી ગયો છે, તે ખર્ચને પહોંચી વળવા રાજ્ય સરકારને બજારમાંથી લોન લેવાની ફરજ પડી છે. બીજુ કારણ, રાજ્ય સરકાર પાસે રાજ્ય માટે આવક ઉત્પન્ન કરવાનો સ્થિર અને વૈકલ્પિક સ્ત્રોત નથી, તેથી તેણે બજારના ઋણ પર ર્નિભર રહેવું પડે છે.
અર્થશાસ્ત્રીઓએ ચેતવણી આપી છે કે, રાજ્ય સરકાર દેવાની જાળમાં ફસાઈ જવાની અણી પર છે, કારણ કે તે અગાઉની લોન ચૂકવવા માટે નવી લોનનો આશરો લઈ રહી છે. અર્થશાસ્ત્રીઓ એવું પણ માને છે કે, હાલમાં પશ્ચિમ બંગાળમાં દેવું અને ગ્રોસ સ્ટેટ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ રેશિયો ૩૦ ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે અને જ્યારે તે ૫૦ ટકા સુધી પહોંચશે ત્યારે વસ્તુઓ નિયંત્રણમાંથી બહાર નીકળી જશે.
