લક્ષ્મણજી જ્યારે મૂર્છિત થયા ત્યારે હનુમાનજી હિમાલયથી સંજીવની લાવ્યા,ત્યારે પણ ભારત આર્ત્મનિભર હતુંઃ વડાપ્રધાન આયુષ વિઝા શરૂ કરાશે, જેનાથી વિદેશીઓ આયુષ ઉપચાર માટે ભારતમાં આવી શકેઃ

મહાત્મા મંદિરમાં આયોજીત ગ્લોબલ આયુષ ઈન્વેસમેન્ટ એન્ડ ઈનોવેશન સમિટ ૨૦૨૨નું વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા ઉદ્‌ઘાટન કરવામાં આવ્યુ છે. આ પ્રસંગે મોરેશિયસના પ્રધાનમંત્રી, ડબ્લ્યુએચઓના મહાનિદેશક, રાજ્યનાં સીએમ પણ ઉપસ્થિત રહ્યા છે. આ પ્રસંગે પીએમ મોદીએ સંબોધનની શરૂઆત, ‘કેમ છો’ બોલીને કરી હતી.

પીએમ મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આયુષ સેક્ટરમાં વૃદ્ધિથી આયુષની માંગથી ગ્રોથ સતત વધશે. ૨૦૧૪ પહેલા આયુષ સેક્ટરમાં ૩ બીલીયન ડોલર કરતા ઓછું હતું, જે ૧૮ બીલીયન ડોલરને પાર કરી ગયું છે. પહેલા જ આમાં અભૂતપૂર્વ તેજી જાેઈ રહ્યા છીએ. આયુષમાં ઈન્વેસ્ટમેન્ટ અને ઈનોવ્શન અસિમિત છે. સમય આવી ગયો છે કે આયુષમા ઈન્વેસ્ટમેન્ટ વધારવામા આવે. કોણે વિચાર્યું હતું કે આટલી જલ્દી વેક્સિન બની એ પણ ભારતમાં બનીને તૈયાર થઈ જશે. મોડર્ન ફાર્મા કંપની અને વેક્સિન કંપનીઓએ ઈન્વોસ્ટમેન્ટ મળતા કમાલ કરી નાંખી છે.

આપણે જાેયું છે કે આધુનિક ફાર્મા કંપનીઓ, જેઓ વેક્સીન ઉત્પાદકો છે, જાે તેઓને યોગ્ય સમયે રોકાણ મળે તો તેઓએ ઘણું બતાવ્યું છે. કોણ કલ્પના કરી શકે છે કે આટલી જલ્દી આપણા દેશમાં કોરોનાની રસી વિકસાવી શકીશું. પરંતુ તેમ છતાં કરી દેખાડ્યું. આયુષના ક્ષેત્રમાં રોકાણ અને નવીનતાની શક્યતાઓ અમર્યાદિત છે. અમે પહેલેથી જ આયુષ દવાઓ, પૂરક અને સૌંદર્ય પ્રસાધનોના ઉત્પાદનમાં અભૂતપૂર્વ વૃદ્ધિના સાક્ષી છીએ. ૨૦૧૪માં, જ્યાં આયુષ ક્ષેત્ર ઇં૩ બિલિયનથી ઓછું હતું. આજે તે ઇં૧૮ બિલિયનને પણ વટાવી ગયું છે.

મોદીએ જણાવ્યું કે, મહામારી દરમિયાન હળદરનું એક્સપોર્ટ વધી ગયું. ઈમ્યિનિટી વધારવામાં હવે આયુષ મદદ કરી રહ્યું હતું. આ વિચાર મને ત્યારે આવ્યો કે જ્યારે સમગ્ર વિશ્વમા મહામારી ફેલાઈ હતી. પ્રથમવાર છે કે આયુષ સેક્ટર માટે આન્વેસ્ટમેન્ટ સમિટ થાય છે. આપડે જાેયું છે કે અલગ અલગ સેક્ટરમાં ઈન્વેસ્ટમેન્ટ માટે સમિટ થાય છે.

મોદીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારતમાં સ્ટાર્ટઅપમાં સ્વર્ણિમ સમય છે. ૨૦૨૨મા ચાર માસમા ભારત ૧૪ સ્ટાર્ટઅપ યુનિકોર્ન ક્લબમાં જાેડાઈ ગયા છે. આયુષ મંત્રાલય ટ્રેડિશનલ મેડિસિનમાં સ્ટાર્ટઅપ માટે અનેક પગલા ભર્યા છે. ભારતમાં હર્બલનો ખજાનો છે, હિમાલય એના માટે જાણીતું છે, જે એક ગ્રિન ગોલ્ડ છે. મેડિકલ પ્લાન્ટના ખેડૂતો માર્કેટ સાથે જાેડાય.. આયુષના પોર્ટલ થકી જાેડાવવા કામ થઈ રહ્યું છે. આયુષ પ્રોડક્ટ બનાવતી કંપનીઓને આયુષનું ઉત્પાદન કરતા ખેડૂતો સાથે જાેડાવા કામ થઈ રહ્યું છે. આયુષમાં ખેડૂતોની આવક વધી શકે છે, રોજગાર પણ વધી શકે છે.

પીએમ મોદીએ જણાવ્યું કે, આયુષ મંત્રાલયે પરંપરાગત દવાઓના ક્ષેત્રમાં સ્ટાર્ટઅપ કલ્ચરને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઘણા મોટા પગલા લીધા છે. થોડા દિવસો પહેલા ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ આયુર્વેદ દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલ ઈન્ક્યુબેશન સેન્ટરનું ઉદ્‌ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે. ભારતમાં આ યુનિકોર્નનો યુગ છે.

પીએમ મોદીએ જણાવ્યું કે, વર્ષ ૨૦૨૨માં જ અત્યાર સુધીમાં ભારતમાંથી ૧૪ સ્ટાર્ટ-અપ્સ યુનિકોર્ન ક્લબમાં જાેડાયા છે. મને ખાતરી છે કે અમારા આયુષ સ્ટાર્ટ અપ્સમાંથી યુનિકોર્ન ખૂબ જ જલ્દી બહાર આવશે. ઔષધીય છોડના ઉત્પાદન સાથે સંકળાયેલા ખેડૂતોને બજાર સાથે સરળતાથી જાેડાઈ શકે તેવી સુવિધા મળવી જાેઈએ તે ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે, સરકાર આયુષ ઈ-માર્કેટ પ્લેસના આધુનિકીકરણ અને વિસ્તરણ પર પણ કામ કરી રહી છે.

પીએમ મોદીએ જણાવ્યું કે,એફએસએસએઆઇએ ગયા અઠવાડિયે તેના નિયમોમાં ‘આયુષ આહર’ નામની નવી શ્રેણીની પણ જાહેરાત કરી છે. આ હર્બલ પોષક પૂરવણીઓના ઉત્પાદકોને મોટા પ્રમાણમાં સુવિધા આપશે. ભારત એક ખાસ આયુષ ચિહ્ન પણ બનાવવા જઈ રહ્યું છે. આ ચિહ્ન ભારતમાં બનેલી ઉચ્ચ ગુણવત્તાની આયુષ ઉત્પાદનો પર લાગુ કરવામાં આવશે. આ આયુષ ચિહ્ન આધુનિક ટેકનોલોજીની જાેગવાઈઓથી સજ્જ હશે. આનાથી વિશ્વભરના લોકોને ગુણવત્તાયુક્ત આયુષ ઉત્પાદનોનો વિશ્વાસ મળશે.

પીએમ મોદીએ કહ્યું કે, પરંપરાગત દવાએ કેરળના પ્રવાસનને વધારવામાં મદદ કરી. આ શક્તિ સમગ્ર ભારતમાં છે, ભારતના ખૂણે ખૂણે છે. ‘હીલ ઇન ઇન્ડિયા’ આ દાયકાની મોટી બ્રાન્ડ બની શકે છે. આયુર્વેદ, યુનાની, સિદ્ધ વગેરે વિદ્યાશાખાઓ પર આધારિત સુખાકારી કેન્દ્રો ખૂબ લોકપ્રિય હોઈ શકે છે. પીએમ મોદીએ આયુષ ઉપચારનો લાભ લેવા ભારત આવવા માંગતા વિદેશી નાગરિકો માટે સરકાર વધુ એક પહેલ કરી રહી છે. ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં, ભારત એક વિશેષ આયુષ વિઝા શ્રેણી દાખલ કરવા જઈ રહ્યું છે. આનાથી લોકોને આયુષ ઉપચાર માટે ભારતમાં મુસાફરી કરવામાં મદદ મળશે.

પીએમ મોદીએ આયુષને લઈને એક ઉદાહરણ આપતા જણાવ્યું હતું કે, કેન્યાના પૂર્વ